AHMETLER’İN DUALARI
Mustafa KOÇ
Anneannemin Hayırlı Duası:
“Ak kata, sarı bulasın; esik kata, dolu bulasın.”
Ahmetler’in Dualarını toplamaya çalışırken anneannemden duyduğum bir duayı da hatırladım ve köyümüzün dualrını yazarken onu da burada paylaşmak istiyorum.
İyi dileklerini; daima “Ak sakallı dedeler olasın; Hacı Mustafalar olasın!” diyerek dua eden anneannem Ümmü Güzel’den kalan yukarıdaki sözü daha önce hiçbir yerde duymadım.
“Bolluk ve bereket içinde yaşayasın” anlamındaki bu duayı, "Gümüşlerin varsa altın olsun; eksiklerin varsa tamamlansın." şeklinde de anlayabiliriz.
Bizim soy kültürümüzde kadınların yeri her zaman farklıydı; her ailenin başında mutlaka güçlü bir kadın olurdu. Anneannem de işte onlardan biriydi. O, her yönüyle çok özel bir kadındı; deyim yerindeyse tam bir “Osmanlı”ydı; kendini ağıra satar; oğlunu, gelinini, herkesi yönetir, herkese sözünü geçirirdi. Evde her dediği kanun gibiydi. Hiçbirimiz ona itiraz edemezdik. Asla sert ve kaba değildi ama onun istediği her şey, bir şekilde yapılırdı. Çünkü onun, hepimizin üzerinde çok özel bir ağırlığı ve saygınlığı vardı.
Ahmetler'de anneanneye de babaanneye de "ebe" deniyor. Vaktiyle köyümüzün en varlıklı ve saygın kişilerinden biri olan “Hacı Hatip”ın eşi olan Hacığarısı (Hacıkarısı) lakaplı Ümmü Ebemi sevgi ve rahmetle anıyorum.
Güçlüköylü (Fersinli) Müderris Ali Efendi’nin üç kızından küçüğü olan Ümmü Ebenin büyük oğlu Mahmut Sait, Gelibolu’da askerdeyken hastalanıp genç yaşta ölür. Bu olay onu çok derinden etkiler. Annem Raziye ile ikiz olan küçük oğlu Tevfik Güzel’e belki de bu nedenle çok düşkün olduğunu bütün köy bilirdi.
Biz onun yanında büyüdük. Yetişmemizde babaannem kadar onun da çok büyük emekleri, izleri vardır. Sonradan insandaki davranışların ve karakterlerin oluşumunda ilk yaşların ne kadar önemli olduğunu okuyup öğrenince onun değerini ve üzerimizdeki etkisini daha iyi anladım.
Bir gün değirmen yolunda Hızır’ı gördüğünü; Hızır’ın, un çuvallarına deynek dürttüğünü (sopasıyla değdiğini); bu yüzden evdeki bereketin aylarca sürdüğünü anlatırdı. Ambardaki buğdayın, çuvaldaki unun hiç bitmediğini söyleyen sevgili anneannem, dilini tutamayıp bu olayı başkalarına söyleyiverdiği için büyünün bozulduğuna ve Hızır etkisinin kalktığına inanırdı.
Daima varlık içinde yaşayan ve “ak kata sarı bulasın, esik kata dolu bulasın” sözünü hiç unutmadığım bu güzel kadının öbür dünyada da ışıklar içinde kalacağına inanıyorum.
Nur içinde yatsın!
***
AHMETLER’in DUALARI
Adı dillerde kalsın!
Adı kalasıca: Adı unutulsun; kendi ölsün, adı kalsın.
Adı batasıca!
Ak kata sarı bulasın; esik kata dolu bulasın: Gümüşün altın, eksiğin tamam olsun.
Ak katıp sarı bulmak; esik katıp dolu bulmak: Bolluk, bereket içinde yaşamak.
Ak sakallı dede olasın: Uzun yaşa.
Aklınla yaşayasın: Aferin! Her zaman böyle akıllı ol.
Allah (bunu) gâvur başına vermesin!
Allah (onu) başımızdan eksik etmesin!
Allah afatından korusun: Afetler, felaketler bizden ırak olsun, bizi görmesin.
Allah afatından saklasın!
Allah ağız tadıyla yedirsin!
Allah beterinden saklasın: Daha kötü dert, bela görmeyelim.
Allah boş kaplara el sındırmasın: Allah yokluk göstermesin.
Allah bu aylara, bu yıllara yine çıkarsın: Bayram kutlamalarında, yıl dönümlerinde söylenir.
Allah bundan büyük dert vermesin!
Allah devlete millete zeval vermesin!
Allah devlete millete zeval vermesin!
Allah dirlik düzenlik versin!
Allah ecirini versin: Allah acısın.
Allah eksiğini yetirsin.
Allah eksikliğini göstermesin.
Allah gönlüne göre versin.
Allah hükümetin atını eşkin, kılıcını keskin etsin: Devletimiz güçlü olsun.
Allahım, çocuklarımı ellere muhtaç etme.
Allahım, verdiğin sıfatla al canımı!
Allah işini rast getirsin.
Allah iyiliğini versin.
Allah kapıya baktırmasın.
Allah kem gözlerden saklasın > Allah kem gözlerden korusun.
Allah muhanete muhtaç etmesin!
Allah ne muradın varsa versin.
Allah ömür bereketi versin’
Allah senin de hatırını yapsın.
Allah tamamına erdirsin!
Allah zihin açıklığı versin!
Atın eşkin, kılıcın keskin olsun!
Ayağına taş değmesin!
Az katsın sarı bulsun esik katsın dolu bulsun.
Az versin ağız tadı versin.
Çok şükür verene.
Doğurup ekenden Allah razı olsun: İyi evlatlar için başkaları böyle söyler.
Döklü kalasıca > Döklüce kalasın: Güzel kız çocuklarına sevgi ifadesi olarak kullanılan bu söz, bir hayranlık ve iyi dilek duası olarak kullanılır.
Evlerden ırak olsun: Hastalıklar, kötülükler bize gelmesin.
Evlerden ırak olsun: Hastalıklar kötülükler bize gelmesin.
Gediğinde sağ olsun!
Gençliğine doymasıca.
Hacı (Ali) olasın > Hacı Aliler olasın: Hacca gidip gelesin, hacı olasın.
Koyup giden nur gölünde yatsın!
Ne müttülüm: Ne mutlu, çok şükür.
Yerinde sağ olsun: Ömrü uzun olsun, Allah ömür versin.
Ocak başından ırak: Kötülükler, kötü hastalıklar bizden uzak kalsın, bize uğramasın.
Ocaklardan ırak!
Oğlun ile ordu, kızın ile oba olasın.
Ömür bul!
Ömür bulsun!
Sağlıcakla kal > Kal sağlıcakla!
Sakalı ağarasıca: Çok yaşayasın, uzun ömürlü olasın.
Tuttuğun altın olsun!
Yukarı başın pınar, aşağı başın göl olsun.
Yerinde sağ olsun! /
Ahmetler''in İlençlerini (Beddularını) okumak için de buraya tıklayın.