Ayaküstü Alışveriş

AYAKÜSTÜ ALIÅžVERÄ°Åž

Ali VAROL

Akseki’ye baÄŸlı bir köy var. Eski adı: Kisel, yeni adı: TaÅŸlıca. Demek ki orası da bizim köye benziyor. Bizim köyün çoÄŸu yeri taÅŸlık. Bizim evin önü de taÅŸlık. Bahçedeki taÅŸları külünk, kürsü ile kırıyoruz. Çok yorucu oluyor. TaÅŸ kırmak için bir ara, bir elektrikli kırıcı (hilti) almayı düÅŸündüm. Dükkânlara baktım, bir fiyat, kalite kıyaslaması yaptım. Benim iÅŸimi görecek kaliteli bir alet 800 lira.

Satıcı:

Aslında bu alet bin lira. Åžimdi bu kampanyalı satışımız. 15 gün sonra gelirsen bu fiyata bulamazsın.

Diye de ekledi.

Sonraki gün ırmak kenarından köprüye doÄŸru gidiyorum. Öteden bir adam asmış boynuna iki adet kırıcı, bağırıyor:

- Hadi yok mu alan? Batan geminin malları bunlar.

 Adam yanıma gelince durdurdum:

- HemÅŸerim kırıcıların fiyatı kaç para?

- Abi kolay ederiz.

 Kırıcının birini alıp baktım. Tam benim aradığım alet. Dün dükkânda gördüÄŸüm 800 lira olanla aynı marka. Yani “tıpkısının aynısı” Daha da alıcı gözle bakınca gördüm ki üzerindeki marka dükkândaki gibi kabartılı yazılmamış, kâğıt üzerine yazılıp yapıştırılmış. Yani taklit. Taklit olunca da 800 lira etmez. Daha ucuz olur.

Adam benim ilgilenip incelediÄŸimi görünce alet hakkında bilgi vermeye baÅŸladı.

- Abi bu alet hem matkap olarak kullanılır, hem kırıcı olarak kullanılır. Aynı maldan filan dükkânlarda da var. Kampanyalı satış. Ä°nanmazsan git bak.

 Benim incelediÄŸim dükkânları tarif ediyordu.

- Orada bu kırıcılar 800 lira. Size bir kıyaklık yapıp 700 liraya bırakırım. Başka yerde bu fiyata bu aleti bulamazsın.

700 lira iyi fiyat. DüÅŸündüm ki pazarlık edersem daha aÅŸağıya da inebilir. Bu arada bizim pazarlık edeceÄŸimizi gören birkaç meraklı etrafımızda toplandı.

- 700 lira da çok.

- Çok olur mu yahu? Dükkânda 800, ben veriyorum 100 lira aÅŸağıya.

Kenarda izleyenlerden biri de söze karıştı.

- 700 çok… Ä°n aÅŸağı. Uygun fiyata verirsen aletin birini de ben alırım.

- Kaç yapayım?

- Ben alıcıyım. Senin fiyatını uygun bulursam alacağım.

- Satıcı bana döndü:

- Abi sen ne verirsin?

Ben düÅŸündüm: 800 liralık malı yarı fiyatına alırsak çok uygun almış sayılırız. Zaten satıcıya da yarı fiyatından aÅŸağı teklif edilmez ki. Hakaret eder gibi…

Öbür alıcıya dönüp baktım. Adam bana göz etti

- Beri bak hele!

Kenara çekilip fısıltıyla konuÅŸtuk.

- Yarı fiyatına verirse alalım.

- Tamam. Ben de öyle düÅŸünüyorum.

- Döndük. Benim ortak:

- Abi sen bu aletleri bize 350 ÅŸer liradan verir misin?

Satıcı bozuldu, öfkelendi. Aletleri omuzlayıp yürüdü. Bir yandan da söylendi:

- Dalga mı geçiyorsunuz siz adamla? Alıcı deÄŸilseniz bırakın iÅŸimize bakalım. Nerde görülmüÅŸ 800 liralık aletin 350 liraya verildiÄŸi?

Öteki alıcı yani benim ortak koÅŸup tuttu satıcıyı

- Ne öfkelenirsin be kardeÅŸim. Sen fiyat istedin ben de fiyat verdim. Senin malını yemedik ya.

Satıcı durdu:

- Ä°yi de arkadaÅŸ her ÅŸeyin bir yakışığı var. Benim malımın akarı yok kokarı yok. Bu gün satamazsam yarın satarım. Alıcıysanız malın deÄŸerini verip alın.

Bu kez benim ortak öfkelendi.

- Benim 350 liram var arkadaÅŸ. Verirsen verirsin vermezsen turÅŸusunu kur!

Sonra cebinden 350 lira çıkarıp satıcıya uzattı.

Satıcı:

- Olmaz böyle ÅŸey, olamaz böyle ÅŸey.

Deyi söylene söylene aldı parayı.

Sonra bana döndüler:

- Bu fiyata bu alet…

Ben de elimi cebime attım. Haydaaa! Cebimde para yoktu. Üzerimi deÄŸiÅŸtirdiÄŸimden param evde kalmıştı. Cebimde sadece 25 lira vardı. Öteki ceplerimi baktım, yok. Mahcup da oldum.

- Ben parayı evde unutmuşum.

Bizi izleyenler gülüÅŸtüler. Öteki alıcı parayı verip aleti almıştı. Keyfi yerindeydi. Aleti okÅŸuyordu.

Satıcı:

- Åžimdi senin baÅŸka paran yok mu yani?

- Yok.

Bu arada aleti satın alan adam aletini omzuna asıp oradan uzaklaştı.

Bizi izleyenlerden biri:

- Öteki alıcı gitti. Biraz daha indirim yap da bu adam da parası varsa alsın.

Satıcı bana döndü:

- Kaç liran var arkadaÅŸ?

- 25 liram var.

Satıcı güldü:

25 liran var da ne diye bu aleti almaya kalkıyorsun? Bu alet 25 liralık alet mi?

- Haklısın ben cebimde para var sanıyordum.

Satıcı öteki meraklılara döndü:

- Var mı alıcı? Elimde bir tane kaldı. Ağırlığından kurtulmak için yok bahasına vereceÄŸim.

- Kaça vereceksin?

- 300 lira. Yok mu alıcı?

Alıcı çıkmadı.

- 250 lira. Yok mu sudan ucuz fiyata?

Yok. Gene çıkmadı.

- 150 lira… 100 lira… Yok mu batan geminin mallarını kapacak bir babayiÄŸit.

Ben elimde 25 lira ile ÅŸaşırıp kalmıştım. Satıcı aleti bize satamayacağını anlayınca aleti omzuna asıp oradan ayrıldı. Ben o güzelim aleti bu fiyata kaçırdığıma üzülmüÅŸtüm. Bir yandan da ÅŸaşırmıştım. Yanımdakilere dönüp sordum:

- Adam çok ucuza verecekti aleti. Neden almadınız?

 BaÅŸtan beri bizi izleyen biri:

 - Ben olmasam o adam aleti sana 25 liraya verirdi.

 - Neden vermedi?

- Çünkü ben buraya gelmezden önce adamdan aynı aletin birini aldım.

- Kaça aldın?

- 35 liraya. Senin de cebinde 35 liran olsaydı ÅŸimdi sen de alırdın. Adam aleti sana benden on lira aÅŸağıya yani 25 liraya verirse benim on lira istememden çekindi.

- Yapma yahu? Ya 350 liraya alan?

- Saf olma. Bunların ikisi şirket.

- Ben iyice ÅŸaşırmıştım. Gençlerden birisi:

- Abi sen bu aletlerden daha ucuza almak ister misin?

- Ä°sterim. Nerede var?

 - Sanayide Hurdacı Kamber’de bir yığın var. Çalışanlar on lira, çalışmayanlar beÅŸ lira.

 BaÅŸka birisi açıklama yaptı:

- Abi bunlar Çin malı. Åžimdi Çin’de bu aletleri yapan fabrikaya varıp sipariÅŸ vereceksin ya, fabrika sahibi soruyormuÅŸ sana: “Tanesi kaç lira olandan istersin?” Yani bir malın birbirine benzeyen on liralığı da varmış, yüz liralığı da varmış.

Yanındaki onu onayladı:

- Öyle olmasa 800 liralık kırıcıyı 35 liraya nasıl verecek?

Meraklılardan biri söylendi:

- Memleketimizde uyanık çok. Ayaküstü çarpacaklar adamı.

Öteki:

- Hem çarpılırsın hem de bazen başın belaya girer.

- Nasıl yani?

- Nasıl olacak, bizim komÅŸu böyle ayaküstü satıcıdan bir matkap almış. Yolda polis yakalayıp götürmüÅŸ. MeÄŸer matkap çalıntıymış. Dümdüz yolda al başına püsküllü belayı…

- Deme yahu demek çalıntı?

 - Deminkilerin çalıntı olmadığı nerden belli? Fatura kesebilecek mi?

- Haklısın!

Meraklılar dağıldı. 25 liramı cebime koydum. Farkında olmadan sanki birisi çarpacakmış gibi elimle üzerinden bastırmışım. Fark edince gülüp elimi çektim. Kırıcı çok ucuzdu. Benim iÅŸimi görürdü. Ama kafam karışmıştı. Ya hırsızlık ise? Faturası yok, garantisi yok… 350 liraya alamadığıma, daha doÄŸrusu dolandırılmadığıma sevindim.

Köprüye doÄŸru yürümeye devam ettim. Az ilerde baÅŸka bir ayaküstü satıcı bağırıyordu:

Batan geminin malları burada! Bedavadan ucuz…

Dönüp o tarafa bakmadım. Hatta adam hastalıklı biriymiÅŸ de hastalığı bana bulaÅŸacakmış gibi yolumu deÄŸiÅŸtirip adamdan 5 metre öteden geçip gittim.

 

***