BÜYÜK YANGINDAN ÇIKARILACAK DERSLER
Bölüm-9
Yangın Sırasındaki Gözlemlerimiz
Yangın Gerçekte Söndü mü?
On gün süren ve 60.000 hektardan fazla alanı yakan Manavgat yangını ÅŸimdilik söndü. Ancak, ciÄŸerlerimizi, zenginlik kaynaklarımızı ve içimizi yaktı gitti. Geride çok büyük bir tahribat bırakarak giden bu büyük yangından umarım herkes gerekli dersler çıkaracaktır. Çünkü bilim adamlarının söylediklerine bakarsak bu yangınlar sadece ÅŸimdilik sönmüÅŸ olsa da gelecekte yine devam edebilir. Çünkü küresel ısınmanın giderek arttığını, su kaynaklarının azalmakta olduÄŸunu ve küresel iklim deÄŸiÅŸikliklerinin yaÅŸanmakta olduÄŸunu herkes biliyor.
Büyük yangın ardından ÅŸimdi sakin kafayla düÅŸünmek gerekiyor. YaÅŸananlardan ders çıkarmanın, ilerisi için deneyim biriktirmenin çok önemli olduÄŸunu unutmamak gerekiyor.
Genel olarak ülke çapında, özel olarak da Manavgat’ta ve bu yangının son durağı olan Ahmetler’de derinden hissettiÄŸimiz bu büyük yangın sırasındaki gözlemlerimizi ve bu konudaki önerilerimizi paylaÅŸarak bu yazı dizisini noktalamak istiyorum.
Gözlemlerimiz:
- Herkes açıkça gördü ki ne orman teÅŸkilatının, ne bakanlığın ne de devletin organize bir yangın söndürme planı yok. Yeterli itfaiye aracı ve yangın söndürme uçağı da olmadığını acı ÅŸekilde öÄŸrendik. Bu iÅŸ bir için bir öngörü, planlama ve hazırlık gerektiÄŸini yaÅŸayarak öÄŸrendik. Dileriz herkes öÄŸrenmiÅŸtir. Elbette bu yangınların söndürülmesinde son zamanlarda katılan söndürme uçaklarının çok büyük katkısı oldu. Ayrıca yerel belediyelerin ve bütün ülkedeki belediye itfaiyelerinin dayanışması ise takdire deÄŸerdi.
- Yangın söndürmede en aktif mücadeleyi, yerel halkın ve gönüllü grupların yaptığını gördük. Zaten devlet adamlarının bir bölümü bu konuda çeliÅŸkili sözler söylediler. Bazı yetkililer, “yangın söndürme belediyelerin iÅŸidir” derken bazıları da orman bakanlığı yasasında bu görevin orman bakanlığına ait olduÄŸunu iddia etti.
- Yangınlara müdahalede geç kalındığını gördük. Bazı uzmanların görüÅŸlerine göre ilk müdahale hayati önem taşıyor. EÄŸer yeterli söndürme uçağımız olsaydı erken müdahaleyle Manavgat yangını ilk gün söndürülebilirdi.
- Yangını kendi baÅŸlarına organize olup söndürmeye çalışan yerel halkın önünde orman iÅŸletmesinden yol gösteren bir uzman görmedim. Genç ya da yaÅŸlı, bazı kahraman insanlar, kadınlar kendi evlerini, bahçelerini kurtarıyor gibi daÄŸlardaki ormanları söndürmek için kendi baÅŸlarına ve kendi planladıkları yöntemlerle mücadele ediyordu. Bunu çok yakından görme fırsatım oldu. Yangın söndürme çalışmalarını organize edecek deneyimli insanlara ihtiyaç var. Merak ediyorum; acaba Orman Ä°ÅŸletme Müdürlüklerinde oturanlar, zaman zaman orman alanlarına gidip yerinde deneyimler ediniyorlar mı? Orman Bakanlığı bir Acil Söndürme Gücü oluÅŸturup bunları eÄŸitemez mi?
- Yangının tehdit ettiÄŸi köylerin boÅŸaltılması için Jandarmanın anons yaptırdığını öÄŸrendik. Ben de duydum; yangın henüz köyün en az 2 km ötesindeyken Ahmetler’de de bir akÅŸam vakti “köyü boÅŸaltın” anonsu yapıldı ve AFAD ekipleri yaÅŸlıları tahliye etti. Oysa köylüler, “ormanları söndüremezsek hiç olmazsa evlerimizi kurtarırız” diyerek köyü terk etmediler. Gebece köyü ile baÅŸka bazı köylerin boÅŸaltıldığı için yandığı yönünde bilgiler bizimle de paylaşıldı. Ä°nsanlar, evleri yansa bile yanında olmak ister. Nitekim komÅŸu köylerden birinde; bir ÅŸekilde evinin başında kalıp gün ısıdaki su ile evini kurtaran insanlar olduÄŸunu, ancak köyü terk eden komÅŸuların evlerinin yandığını öÄŸrendim.
- Yangının ilk günü, yangın söndürmeye destek için gelen köylü ya da gönüllülerin köye gönderilmediÄŸine tanık oldum. Çünkü Jandarma ve polis 9 km önceden önlem alarak itfaiye araçlarına kolaylık saÄŸlamak amacıyla köye araç ve insan giriÅŸine sınırlama getirmiÅŸti. 20 tırmıkla Antalya’dan gelip köye gitmek isterken bizler de akÅŸama kadar Manavgat - Akseki yolundaki köy kavÅŸağında bekletildik. AkÅŸama doÄŸru köye çıkarken itfaiye araçlarını engelleyecek bir durum olmadığını da gördük. KuÅŸkusuz, iyi niyetle yapıldığına inandığımız bu tuhaf uygulamayı yadırgadığımızı söylemeliyim. Elinde tırmığıyla yangın yerinde görev alacak bir kiÅŸinin bile önemli olduÄŸunu görerek yaÅŸadık. Orman yangınlarını söndürmek için gidecek gönüllüleri deÄŸil de orman alanlarında yangın çıkardığı söylenenlerin engellenmesi gerekiyor. Aynı gerekçeyle baÅŸka köylere giriÅŸlerin de önlendiÄŸini duydum. Uçaklarla destek olamadığınız bir yangında insan unsuruna daha çok ihtiyaç olduÄŸunu söylemeye gerek var mı?
- Yangın günlerinde bir haftaya yakın elektriklerin kesildiÄŸini gördük. Aydınlanmadan vazgeçtik, ama bu yüzden buzdolaplarındaki yiyeceklerin ziyan olduÄŸu, iletiÅŸimin aksadığı, telefon bataryalarının doldurulamadığı yönünde yakınmalar vardı. Ayrıca Ahmetler’de yeteri kadar su olsa da bazı yerlerde elektrikle çalışan su ÅŸebekelerinin yetersiz kalmasıyla yangın söndürmenin aksadığından da söz edenler oldu.
- Orman içi yolların bazı yerlerde yetersiz kaldığı ortaya çıktı. Bu nedenle bazı alanlarla acil yollar açılarak yangına müdahale edilmeye çalışıldı.
- Ormanlık alanlardaki su kaynaklarının hiç de iyi deÄŸerlendirilmediÄŸi kanısındayız. GüÄŸlen dağı içinde sadece bir yerde yangın söndürme havuzu vardı ve bu da bir su kaynağından beslenmiyor, taşıma suyla doluyordu. Acil bir yangında arazözlerin, itfaiye araçlarının ve helikopterlerin suya hızla ulaÅŸması için bu havuzların ne kadar önemli olduÄŸu ortaya çıktı. GüÄŸlen dağına su getiren bir helikopterin su doldurmak için her defasında 30 km öteye gidip geldiÄŸini düÅŸünürsek bu konu daha iyi anlaşılır.
- Canını diÅŸine takarak söndürmeye katılan bazı yurttaÅŸların getirdiÄŸi siyasi amaçlı eleÅŸtiri ve yakınmalarını yazmak istemedim. Ancak, devlet organlarının ya da görevlilerin; gerek liyakat gerekse organize yönünden yurttaÅŸlar kadar gönüllü, fedakar ve çalışkan olmalarında sayısız yarar olduÄŸunu söyleyebiliriz. Siyasi görüÅŸleri ne olursa olsun herkes bu yurt savunmasında görevini layıkıyla yapmalıdır.
Son Yazı:
Bölüm-9 Öneriler