Alış Veriş Notları

ALIÅžVERÄ°Åž NOTLARI

Ali VAROL

Alışveriş yaparken nelere dikkat ederiz?

Pahalı mal her zaman kaliteli mal anlamına gelir mi?

Bazılarımız alışveriÅŸten önce bir ihtiyaç listesi yapar.

Bazılarımız yeni bir mal alacağında ilk gördüÄŸü yerden almaz. Benzerlerini görüp inceler, kalite ve fiyat yönünden bir kıyaslama yapar.

Bazılarımız deÄŸerinin altında ya da çok cazip fiyata bir mal görünce hemen almazlar. Åžüpheyle bakarlar. Ya da oradan hemen uzaklaşırlar.

Çarşıda pazarda tanıdığımız, güvenip inanacağımız satıcılar var elbette. Ama tanımadığımız insanlarla alışveriÅŸ yaparken dikkatli olmamızı gerektiren nedenler de var.

Bakın benim başıma neler geldi.

***

Ben arıcılık da yapıyorum ya, nerde bir arı ya da bal görsem ilgimi çeker.

Her yerde her zaman rastlayacağımız bir bal satıcısı. Pastırma, sucuk, peynir, zeytin, bal… ÇeÅŸitleri çok. Paketleri güzel. Özel paketlenmiÅŸ top kovan balları da var. Yuvarlak kasnaklar içine yaptırılmış. Albenisi güzel.

- Balların fiyatı ne kadar?

- Bu ballar özel yaptırılmış kara kovan balıdır. Erzurum’dan getirtiyoruz. Fiyatı 80 lira.

- Aşağı olmaz mı?

- Ne kadar alacaksınız? Fazla alırsanız bir şeyler yapabiliriz.

 - Kalsın madem.

Deyip oradan ayrıldım. DüÅŸündüm ki kara kovan balını yaylada bizim köylüler de aynı fiyata veriyorlar. Normal sayılır. Sonra aklıma geldi. Aynı görünüÅŸte çıtadan bende de vardı. Alırsa bu adama vereyim. Birkaç lira kâr payı da bırakırız.

Bu niyetle sonraki gün farklı bir giysi giyinerek adamın yanına vardım.

- Ben arıcıyım. Bal var, alır mısın?

- İlkin nazlandı.

- Biz Erzurum’la çalışırız. BaÅŸka yerden bal almayız.

- Sorun yok. Zaten bir kasa balım kaldı.

- Bir kasa ise denemek için alabiliriz. Ama ödememiz satınca olur.

- Kaça alırsınız?

- Biz Erzurum’dan kilosu 9 liradan alırız. Senden de aynı fiyata alalım.

Birden ben de bilemedim nasıl olduÄŸunu; aÄŸzım dilim benim kontrolümden çıkmış.

- Oha! DeyivermiÅŸim.

80 liradan sattığı balı 9 liradan alıyormuş.

Adam da bozuldu. O güleç yüzlü esnaf gitti yerine bir baÅŸka adam geldi. Kafasıyla gözüyle tehdit ederek dışarıyı iÅŸaret etti

- Kaşınma, hadi git yoluna!

Sessizce oradan ayrıldım.

 ***

Ben evde birçok alette ÅŸarjlı pil kullanırım. Televizyon kumandasında, el fenerinde, küçük radyolarda, oyuncaklarda… Gene ihtiyaç oldu, iki tane ÅŸarjlı pil almam gerekti. Baktım önümde bir büfe var. Büfe vitrininde piller de görünüyor. Yanaşıp sordum:

- Şarjlı pil var mı?

- Var abi?

- Tanesi kaç para?

- Üç lira.

- Görebilir miyim?

- Buyur abi.

Büfeci paket içinde açılmamış iki adet pil uzattı. Alıp baktım; kaliteli, markalı ama normal pil. Sordum:

- Şarjlı pil mi bu?

- Şarjlı pil abi.

- Hani üstünde yazıyor mu?

- Yazar abi: Ä°sterse yazmasın. Normal pil 25 kuruÅŸ, bu üç lira. Åžarjlı olmasa bu kadar pahalı olur mu?

- Olmaz tabi ki. Ama bu ÅŸarjlı pil deÄŸil. Uzun ömürlü kaliteli bir pil. Fiyatının pahalı olması da normal. Hem ben ÅŸarjlı pil istedim.

Satıcı ısrar etti:

- Bu şarjlı pil abi.

- DeÄŸil.

 - Ben garanti veriyorum 100 kere ÅŸarj olmazsa getir ben geri alacağım.

- Bu pil ÅŸarj olmaz.

- Ben çok sattım hiç ÅŸikâyet gelmedi.

- Sahi mi?

- Tabi abi. Şarjlı olmasa geri getirmezler mi?

 - Hiç geri getiren olmadı mı?

- Niye olsun ki?

Büfeci öyle içten, öyle inandırıcı konuÅŸuyordu ki… EÄŸer daha önce ÅŸarjlı pil kullanmış olmasam; eÄŸer ÅŸarjlı pillerin üstünde Ä°ngilizce “RECHARGEABLE” yani “ÅŸarj olabilir” yazısı olması gerektiÄŸini bilmesem aldım gitti.

Büfeci de ÅŸaşırmıştı. Arkada gelenler vardı. Pilleri geri verdim. Büfeci:

- Aman abi yahu bu kadar incelediÄŸini görenler seni at deve filan alacak sanırlar. Topu topu iki pil deÄŸil mi? Åžarjlı olsa n’olacak, olmasa n’olacak. Åžarjlı olmasa iki pil için sen iÅŸini gücünü bırakıp da beni mahkemeye mi vereceksin? Kenara çekil de müÅŸteriye bakalım.

Kenara çekildim. Büfeci son sözlerinde haklıydı galiba. Åžarjlı pil yerine normal pil satmasının nedeni de bu olsa gerekti.

 “Ä°ki pil için iÅŸimi gücümü bırakıp da adamı mahkemeye mi verecektim”

Daha bunlara benzer örnekler anlatabiliriz.

Çarşıda kandırılacağız.

Kapıdan satış yapanlar tarafından dolandırılacağız.

Tüketici hakları derneÄŸi varmış; yolunu bilmeyeceÄŸiz.

N’olacak bu memleketin hali böyle böyle?

Bilinçli tüketicilerimizin çoÄŸaldığı oranda dolandırıcıların, üçkâğıtçıların azalacağını ne zaman anlayacağız?