Ali VAROL Yazarın Tüm Yazıları
Ben emekli öÄŸretmen Ali Varol. Yazı yazmayı ve resim yapmayı severim. Manavgat Ahmetler köyünde doÄŸmuÅŸ, orada büyümüÅŸüm. Köy yaÅŸamını iyi tanırım ve doÄŸa ile iç içe olmak keyiflidir. ÇocukluÄŸumda aileme yardım ederken çift ve harman...
Resmli yazımızı görmek için baÄŸlantıyı açın.
Ahmetler'de Üzüm Nasıl Sıkılır? Pekmez nasıl kaynatılır?
Köyümüz iklimi her çeÅŸit meyve ve sebzeyi yetiÅŸtirmeye elveriÅŸlidir.
Ä°ncir, üzüm, elma, armut, ÅŸeftali, kaysı, kiraz, amme (Trabzon hurması), badem, ceviz, nar, zeytin, keçiboynuzu... Köy arazilerinin deniz seviyesinden yüksekliÄŸi 50 - 1000 m. arasında dağıldığından bitki örtüsü çok çeÅŸitlidir. Köyümüzde eskiden ekilmiÅŸ baÄŸlarımızda yetiÅŸen üzümler yerli üzümler olup çok lezzetlidir. ÇeÅŸitleri: Kara üzüm, ak üzüm, mor üzüm, dimbit, ekÅŸi kara, margaz gibi adlar alırlar.
Bu baÄŸlarda yetiÅŸen üzümlerin bir kısmı sofralarımızda tüketilir. Bir kısmı pazarda satılır. Bir kısmı kurutulup kuru üzüm olarak tüketilir. Geri kalan çok kısmı da pekmez yapılarak deÄŸerlendirilir.
Köyümüz üzümlerinin çoÄŸu kara üzümdür. Kara üzüm pekmezi çok besleyici ve yararlı bir besindir. Kara üzüm pekmezinin faydaları ile ilgili birçok kaynakta yazılar vardır. Bunlardan biri de “ahmetler.net” sitesinde yayınlanmıştı.
Köyümüz pekmezi pazarlarda aranmakta ve baÅŸka yerlerin pekmezinden daha iyi fiyatla alıcı bulmaktadır. Bunun nedeni pekmezimizin kaliteli olmasıdır. Pekmez kaynatmanın bazı püf noktaları vardır. Bu püf noktalarını bilmeyenler, ya da bilse bile bunlara uymayanların sıkıp kaynattığı pekmez kaliteli olmaz. Alıcıyı memnun etmez. Bu püf noktaları deneme yanılma sonucu yılların süzgecinden geçerek öÄŸrenilmiÅŸtir. O nedenle pekmez kaynatmadaki bu püf noktalarına dikkat etmek gerekir.
Åžimdi üzüm sıkarken, pekmez kaynatırken hangi iÅŸler yapılır, sırayla inceleyelim:
1- Pekmez kaynatacağımız tava derinliÄŸi az olan yayvan bir kazandır. Pekmez tavası ocak üstüne konmazdan önce ocağın üstüne tavayı taşıyacak iki adet demir çubuk konur. Önde odun konup ateÅŸ yakılacak ocak giriÅŸi ayarlanır. Arkaya baca görevi görecek bir teneke ya da soba borusu konur. Konmasa da olur; duman çıkacak bir delik bırakılır. Demirlerin üstüne pekmez tavası konur ve tavanın etrafı çamurla sıvanır.
2- Pekmezin çiÄŸneyerek şırasının çıkarılacağı yer temizlenip hazırlanır. Eskiden aÄŸaçtan yapılmış şırana denilen kaplarda çiÄŸnenip sıkılırdı. Åžimdi evin bir kenarına betondan küvet büyüklüÄŸünde bir havuz yapılıp onun içinde sıkılmaktadır.
3- Üzüm şırasından pekmez yapılabilmesi için sıkılmış üzüm şırasının ak toprakla kestirilmesi gerekir. Bizim köyün ak toprak ocağı Akyalının biraz aÅŸağısında Cipcikli denilen yerde, çeÅŸmenin yanında, yol kenarındadır. Ak toprak kazmalarla kazılıp temiz bir çuvala konur.
Üzüm sıkılacak yerde önceden hazır olur. Bazı yörelerde ak toprak yerine sönmüÅŸ kireç, karbonat ya da meÅŸe odunu külü kullanılmaktadır.
4- OlgunlaÅŸmış üzümler ilkin taşıması kolay olan sepet ya da kovalara toplanır, sonra köhün ya da sandıklara boÅŸaltılır Ak üzümler ayrı sıkacak kadar çoksa ayrı bir kapta toplanır. Az ise karışık toplanır.
5- Üzümler vasıta yolu varsa motorlu vasıtalarla, uygun yol yoksa katır ve merkeplerle üzüm sıkılacak yerlere taşınır. Hayvan sırtında taşımak için köhün daha uygundur. Eskiden herkes üzümünü baÄŸlarda sıkar, pekmezi taşırdı. Böyle yapılabilmesi için bir baÄŸ evi yapılıp üzüm sıkması bitinceye kadar birkaç gün orada kalınırdı. Åžimdi genellikle köydeki evlerin önüne taşınıyor.
6- Sıkılacak üzüm yıkanıp ya doÄŸrudan üzüm sıkma havuzuna atılır ve giyilen temiz bir plastik çizme ile çiÄŸnenir. Ya da bir telis çuval içine konulup öyle çiÄŸnenir. ÇiÄŸnenen üzümün şırası havuzun alt tarafındaki borudan önündeki kazanda toplanır. Bu şıra topraksız olduÄŸu için içilebilir. Telis çuval içindeki üzümler tamamen çiÄŸnenince şıranın akması için çuvalın aÄŸzı burularak sıkıştırılır. Sonra da üstüne temiz bir taÅŸ konup şıranın tamamen akması saÄŸlanır.
7- Kazan dolunca kazan içine iki avuç ak toprak atılıp karıştırılır. Bu iÅŸleme "kestirme" denir. Ak toprak atınca şıra köpürür. Bu köpük kazanda ve sonra kaynatma tavasında kepçelerle alınır. Ak toprak çiÄŸnemezden önce telis çuvala üzümlerin üzerine de birer avuç atılabilir. Böyle yapılırsa şıra topraklı akar ve şıra olarak içilmez.
EÄŸer şıra içine toprak atılmadan kaynatılırsa pekmez ekÅŸi pekmez olurmuÅŸ. Bizim köyde ekÅŸi pekmez yapılmaz. Toprakla karıştırılmış şıra kazanlara doldurulup biraz dinlenmeye bırakılır. Toprak iyice eritilir.
8- Ä°çindeki toprak erimiÅŸ olan şıra dolu kazanlar ocak üzerinde kaynatılır. Köpükleri alınır. Toprakların dibe çökmesi için dinlenmeye bırakılır. Yarım gün ya da bir gün dinlenen bulanık şıra durulur.
Durulan şıra önceden hazırlanmış olan yayvan pekmez kaynatma tavalarına taşınır. Dibe çökmüÅŸ olan ak toprak tortusu bir telis çuvala konup şırası süzülür, toprak kısmı ayrılır ve atılır. DinlenmiÅŸ şıra önceden hazırlanmış olan yayvan pekmez kaynatma tavalarına taşınır. Taşıma iÅŸi kovalarla yapılabilir.
9- Pekmez tavası doldurulur. Dolan pekmez tavasının altı yakılır. Biryandan da yüzünde köpük varsa temizlenir
10- Kaynayıp buharlaÅŸarak azalan şıra arada bir kepçe ile savrularak havalandırılır. Kaynayan şıra üzerinde köpük oluÅŸursa alınır.
11- Bir kazan ve dolusu şıra kaynayıp pekmez kıvamına gelince tavanın dibinde çok az pekmez kalır. Pekmez kıvamı pekmez kepçe ile savrulurken renginin ve akıcılığının koyulaÅŸmasından anlaşılır. Pekmez olgunlaÅŸmaya baÅŸlayınca altındaki ateÅŸ azaltılır ve hafif ateÅŸle kaynatılır. Püf noktalarından biri budur.
12- EÄŸer pekmez bir kaşıkla alınıp soÄŸuduktan sonra bir tabaÄŸa damlatılınca, damla çabucak dağılmazsa pekmez olgunlaÅŸmış demektir.
Pekmez tam olgunlaÅŸmadan ocaktan indirilirse yani su oranı fazla ise sonradan ekÅŸir ve bozulur. Fazla kaynatılıp çok koyulaÅŸtırılırsa da yanar ve tadı acı olur. Pekmez kaynatmadaki ustalık pekmez kıvamını iyi ayarlayabilmekle olur. 8 - 10 kg. üzüm şırasından 1 kg. pekmez çıkar.
13- Pekmez istenen kıvama gelince soğumaya bırakılır. Soğuyunca temiz, kuru cam ya da plastik saklama kaplarına boşaltılır.
14- Daha şıra varsa hazır ateş yanarken pekmez kaynatma tavasına toprakla kestirilip kaynatılmış, dinlenmiş durulmuş şıra ile yeniden doldurulur altı yakılarak ikinci tavayı kaynatmaya başlanır.
15- Şırası tamamen alınmış üzüm cufrası (kabuklar ve çekirdekler) bir telis çuval üzerine serilip kurutulur. Kuruyunca hayvan yemi olarak kullanılır. Üzüm çekirdeklerini ayırıp öÄŸüterek ilaç niyetine kullananlarımız da var. (Üzüm çekirdeÄŸinin faydaları ve kullanışı ile ilgili bir alıntı bu yazımızın sonuna eklenmiÅŸtir.)
...................
KoramÅŸa'da ve ırmak kenarında köylülerimizden bazıları modern baÄŸlar yapmışlar ve erken yetiÅŸen üzümler yetiÅŸtirerek üzümlerine kolay Pazar bulabilmektedirler. Köyümüz iklimi her çeÅŸit meyve ve sebzenin yetiÅŸmesine elveriÅŸlidir. Ahmetler köyünün insanları da tarımda ve hayvancılıkta ortaya çıkan yeniliklere ve geliÅŸmelere ayak uydurmada yetenekli sayılır. Irmak kenarına, Bük'e, KoramÅŸa'ya erken olgunlaÅŸan üzüm baÄŸları dikerek güzel örnekler sergilenmiÅŸtir. Modern bir sera yapılarak Ahmetlerin de tarımdaki yenilik ve geliÅŸmelere açık olduÄŸu gösterilmiÅŸtir.
Bunları düÅŸününce aklıma ÅŸöyle bir soru geliyor:
Köyümüzdeki baÄŸlarımızın deÄŸerlendirilmesine bu ÅŸekilde üzüm sıkarak, üzüm kurutarak devam mı etmeliyiz?
Yoksa KoramÅŸa, Bük, Çakalköyü gibi kışı ılık geçen yerlere baÄŸ yapacakların erken olgunlaÅŸan üzüm çeÅŸitlerini; Serken, KöyöÄŸön gibi nispeten soÄŸuk yerlere de geç olgunlaÅŸan üzüm çeÅŸitlerini modern bir ÅŸekilde ekerek baÄŸcılıkta verimi artırabilir miyiz?
Üzüm bağı dikmek, nispeten yoÄŸun emek isteyen bir tarım koludur. Fazla emek vermeyi göze alamayan köylülerimiz kendi tarım alanlarına nispeten daha az emek isteyen ve bakımı kolay olan zeytin, keçiboynuzu, badem, nar, defne gibi bitkiler ekerek deÄŸerlendirseler nasıl olur acaba?
Üzüm sıkılması ile ilgili bazı fotoÄŸrafları açıklamalı olarak incelemek isterseniz aÅŸağıdaki baÄŸlantıları açınız.
https://picasaweb.google.com/117334603122699569910/KaraUzumPekmeziNasLSKLR#
http://manavgatliarici.blogspot.com/
ÜZÜM ÇEKÄ°RDEĞİNÄ°N FAYDALARI NELERDÄ°R NASIL KULLANILIR
1) Üzüm çekirdeÄŸi damarları korur. Damar sertiÄŸini önler. Kalp krizi riskini azaltır. Ä°yi kolesterolün yükselmesine kötü kolesterolün azalmasına katkıda bulunur.
2) Üzüm çekirdeÄŸi antioksidan etkisi ile kansere karşı koruyucudur. Bu yönüyle kanserin engellenmesine yardım eder. Aynı zamanda kanser tedavisinde meydana gelen olumsuzlukların daha az yaÅŸanmasına katkıda bulunduÄŸu da tespit edilmiÅŸtir.
3) Zayıflamış kan damarlarını kuvvetlendirir. Yüksek tansiyon hastalarında kılcal damarları güçlendirdiÄŸi görülmüÅŸtür.
4) Gözlerdeki kılcal damarlarda kan dolaşımını kuvvetlendirir. Gözün saydam tabakasını korur. Devamlı bilgisayar kullananların göz saÄŸlığını korumaları için de uzmanlar tarafından tavsiye edilmektedir.
5) YaÅŸlanmaya baÄŸlı görme gücünde bozulma meydana gelmesi gibi sorunları engelleyici özelliÄŸi vardır. Maküler dejenerasyon ve kataraktan koruması üzüm çekirdeÄŸinin göz saÄŸlığı için önemini gösterir.
6) Üzüm çekirdeÄŸi özü kan ve lenf dolaşımını düzenler.
7) Cildin baÄŸdokusunda olan kollajeni güçlendirir. Uzum çekirdeÄŸi cilt üzerinde de olumlu faydalar saÄŸlar. BaÄŸ dokusunu kuvvetlendirerek cildin sarkmasını önler. Solgun cansız cilde sahip olanlar ve cilt kırışıklığından ÅŸikâyet edenler için üzüm çekirdeÄŸi doÄŸal bir yardımcıdır. Cildin daha sıkı ve elastik olmasını saÄŸlar. Hücre yenileyici etkisiyle cildin güzelleÅŸmesini saÄŸlar.
9) Hücre koruyucu etkisinden dolayı kozmetik alanında da oldukça popüler olmuÅŸtur. Cilt ve dudak koruyucu ürünler, yüz ve vücut kremleri gibi ürünlerde de kullanılmaktadır.
10) Üzüm çekirdeÄŸinin yararları arasında histamin salgısını azaltarak alerjiye karşı önleyici etkide bulunması da vardır.
11) Basur ve varis gibi toplardamar yetersizliklerinde yararlıdır.
12) Üzüm çekirdeÄŸinin faydası sedef ve egzama gibi deri rahatsızlıklarında da önemlidir.
13) DiÅŸetinde kanama sorunu olanlar içinde üzüm çekirdeÄŸi faydalıdır.
14) Saç saÄŸlığı ve üzüm çekirdeÄŸi : Üzüm çekirdeÄŸi saç büyümesini uyarabilir. Üzüm çekirdeÄŸi ile yapılan bir araÅŸtırmada saç hücrelerinin arttığı görülmüÅŸtür.
15) Üzüm çekirdeÄŸi C vitamininin etkisini artırır.
Üzüm ÇekirdeÄŸi Nasıl Kullanılır:
Üzüm çekirdeÄŸi kullanımı taze olarak tüketimi dışında birkaç ÅŸekilde de alınabilir.
Üzüm çekirdeÄŸi tableti : Günlük olarak 100-200 mg üzüm çekirdeÄŸi kapsülü tavsiye edilmektedir.
Üzum cekirdegi tozu : 1 tatlı kaşığı üzüm çekirdeÄŸi tozu bal ya da yoÄŸurtla karıştırılıp alınabilir. Açıkta satılan öÄŸütülmüÅŸ üzüm çekirdeÄŸi kullanmaktan kaçınılmalıdır. Havayla temas etmesi üzüm çekirdeÄŸi tozunun sterilize özelliÄŸini kaybetmesine neden olabilir.
Kuru üzüm çekirdeÄŸi: Günde bir avuç kuru üzüm yenilerek de üzüm çekirdeÄŸi alınabilir.
Üzüm çekirdeÄŸinin bu tür kullanımı dışında kozmetik alanında kullanılan ÅŸekilleri de vardır. (üzüm çekirdeÄŸi kremi, ÅŸampuan, sabun gibi.)
Üzüm çekirdeÄŸinin zararları: Üzüm çekirdeÄŸinin insan saÄŸlığına hiçbir zararı yoktur. Yalnız, Üzüme alerjisi olan kiÅŸilerin üzüm çekirdeÄŸi kullanması tavsiye edilmemektedir.