AHMETLER’Ä°N TARÄ°HÇESÄ°
TÜRKÄ°STAN’DAN ANADOLU’YA…
Horasan'dan çıktık yola
Selam verdik Toroslara
Mustafa KOÇ
1. BÖLÜM
GÄ°RÄ°Åž
Ahmetler'in Kökleri, Türkistan'ın Horasan Bölgesinden Geliyor...
Üç Ahmet'in Hikayesi:
Cesaret, Adalet, Asalet!..
Yüzlerce yıl önce Ahmet adlı üç çoban tarafından kurulduÄŸu için “Ahmetler” adını alan köy, bölgenin en eski Türkmen köylerinden biridir.
Derler ki büyük Türk göçleriye Anadolu’ya gelenlerin öncülerinden olan bu üç Ahmet'ten biri "cesareti", biri "adaleti" biri de "asaleti" temsil ediyordu... Ahmetler’in ilk kurucuları muhtemeldir ki Horasan’dan Anadolu’ya gelen öncü Türklerdendir. Bu yönüyle Ahmetler’i kuranlar Horasan erenlerinden Mevlana ile Hacı BektaÅŸ Veli'nin ve Yunus Emre’nin hemÅŸehrisi ve akrabaları sayılır.
Orta Asya'dan baÅŸlayan Türk göçü sırasında Horasan'dan gelip bu bölgeye yerleÅŸerek Ahmetleri kuranlar bugünkü yerleÅŸim yerinden önce birçok yerde geçici köyler kurmuÅŸlar. Buralarda bir süre yaÅŸadıktan sonra bugünkü Ahmetler’de karar kılmışlar ve buraya kalıcı olarak yerleÅŸmiÅŸler.
***
Ahmetler köylülerinin atalarının ilk yerleÅŸim yeri bugünkü Manavgat ÇavuÅŸ Köyü, Hacıobası ve Uzunlar köyü bulunduÄŸu Kapız Irmağı civarıdır.
Ancak sıcaktan, sivrisinekten, sıtmadan ve büyük veba salgınından zarar görerek Manavgat ovalarının en zengin topraklarını terk etmek zorunda kalmışlar, giderek daha yukarılara ve sonunda Toroslara çekilmiÅŸler.
Bizler tarih kitaplarında sadece "Türklerin Orta Asya'dan Anadolu'ya Göçü" diyerek okuyup geçeriz. Oysa bu olay, sadece Türklerin tarihini deÄŸil dünya tarihini de etkilemiÅŸ muazzam bir nüfus hareketidir. 1100 ile 1300'lerde akın akın batıya taşınan, yaÅŸayacak daha güzel bir yurt arayan insanlar bizim de atalarımızdır. Buna göre, Ahmetler'in tarihi için en az 700 ile 800 yıllık bir geçmiÅŸten söz edilebilir.
Kanuni Sultan Süleyman’ın Hediyesi
Tarihsel belgelere bakıldığında Ahmetler’in büyük göçün baÅŸlarındaki dalgayla bu bölgeye gelip yerleÅŸtiÄŸini anlayabiliyoruz. Çünkü Akseki Çimi köyü sınırlarındaki yaylanın adı resmi haritalarda "Ahmetler Yaylası" olarak geçiyor. Ahmetler Yaylasının, 1500'lü yıllarda Kanuni Sultan Süleyman’ın fermanıyla Ahmetler’e tahsis edildiÄŸine dair belgeler, yüz yıllık mahkeme dosyalarına girmiÅŸtir. Ayrıca Ahmetler, uzun geçmiÅŸi ve kendine özgü kültür yapısıyla bölgede bugüne kadar önemli ve saygın bir yere sahip olagelmiÅŸ.
Yukarıda adı gecen köyler dışında Hocalı, Demirciler, Sayköy, ErengeriÅŸ ve Gençler, Yarbaşı, ÇavuÅŸköy gibi sahile kadar uzanan birçok yerleÅŸim yerleri vaktiyle Ahmetler'in mahallesidir.
Bu bölgedeki birçok kiÅŸinin örneÄŸin Demirciler köyünden yaÅŸlı bir yurttaşın kimlik cüzdanında hala DoÄŸum Yeri olarak Ahmetler yazılıdır. Hocalı’dan ünlü Emrullah Efendi’nin ve Yarbaşı’ndan Mehmet Ali Ä°ngöz’ün de nüfustaki doÄŸum yeri Ahmetler olarak kayıtlıdır. Ayrıca köyün yaÅŸlılarının anlattıklarına göre ÇavuÅŸköydeki arazilerden ortaklık ücreti gelmesi de çok geniÅŸ bir alana yayılan bölgenin Ahmetler olarak bilinmesinin açık kanıtlarındandır.
Ahmetler Kanyondan akan Karpuz Irmağının sahile indiÄŸi yerdeki tarım alanlarının adı tapu kayıtlarında halen "Ahmetler Bükü" olarak geçer.
Manavgat Ovalarından Toroslara
Bölgenin en eski Yörük Türkmen köyü olan Ahmetler'in yerleÅŸim macerası, Manavgat ovasında baÅŸlamış olsa da hayvancılık, yaylacılık ve göçebe kültürünün devam etmesi nedeniyle Ahmetlerliler dört beÅŸ yerde yerleÅŸik düzen kurmuÅŸlar. Bu köylerin bazıları büyük veba salgını sonucu ya da bazı sosyal olaylar nedeniyle haritadan silinmiÅŸ ama Ahmetler köyü varlığını sürdürmüÅŸ.
Bütün bunlardan çıkaracağımız sonuç ise ÅŸudur: Ahmetler'in bir bölümü, sahildeki topraklarını terk ederek Toroslara doÄŸru göçmeye devam ederken bir bölümü de bulundukları yerlerde kalarak uzun yıllar içinde yeni köyler oluÅŸturmuÅŸ ve Ahmetler'den ayrılmıştır. Son olarak Gençler (Gecereme) ve ErengeriÅŸ (Hacıahmetli), Ahmetler'den ayrılarak köy statüsü almıştır.
Ahmetler’e komÅŸu olan ve birçok ailenin birbiriyle akrabalıkları bulunan Akseki’ye baÄŸlı (Fersin) Güçlüköy'den fizik Profesörü Önal Ergenekon, bu bölgedeki göçer köylerin hepsinin Horasan'dan gelen aÅŸiretler tarafından kurulduÄŸunu; Anadolu'nun TürkleÅŸtirilmesi ve Ä°slamlaÅŸtırılması amacıyla büyük Türk düÅŸünürü Hoca Ahmet Yesevi tarafından buralara gönderildiklerini anlatır. Bu düÅŸünceyle bu bölgedeki köylerin çoÄŸunun BektaÅŸi kültüründen geldiÄŸini de iddia eder.
Bu tespite göre bu bölgeye ilk yerleÅŸenler, 13. yüzyılda Hacı BektaÅŸ Veli ve Mevlana gibi mutasavvıfların peÅŸinden gelen Türk boylarıdır. Bu aÅŸiretlerin kurduÄŸu bugünkü Güçlüköy, Çaltılı Çukur, Yarpuz (DoÄŸrul), Erenyaka ve Ahmetler gibi daha birçok köyün Horasan kültürü taşıdıkları anlaşılmaktadır. Diyebiliriz ki bu bölgeye yerleÅŸen aÅŸiretlerin bir bölümü, Anadolu'yu TürkleÅŸtirme ve Türk hümanizmasını yayma felsefesinin taşıyıcıları ve öncüleridir. Ahmetler’le gelen oymakların Selçuklu Türklerinden olduÄŸu da kesindir.
Ayrıca Sülles, Biros, Gravanda, Zilan gibi bazı köylerle Marla olarak bilinen Akseki’nin Türkler buralara gelmezden önce kurulmuÅŸ olduÄŸu, geriden gelen göç hareketiyle Türklerin buralara da yerleÅŸtikleri anlaşılmaktadır.
Akseki’nin Çimi köyü ile yüz yıllık anlamsız bir dava dosyasındaki belgeler, Alanya tarihine ait bazı resmi kayıtlar ve Osmanlı Mufassal defteri gibi arÅŸivlerden elimize geçen yazılı belgeler zaten Ahmetler’in çok eski bir köy olduÄŸunu çok net olarak gösteriyor.
Manavgat Belediyesince hazırlanan bir kitapçıkta Ahmetler köyünün Horasan’dan göç ederek gelen Orta Asya Türkmenlerinden olduÄŸu yazılıdır.
Alanya, Manavgat ve Akseki'nin resmi belgelerinde Ahmetler köyüyle ilgili birçok bilgi bulunmaktadır. Alanya Kalesine vergi verildiÄŸi de bilinmektedir. Hatta bazı vergi kayıtlarının Adana’da ve Ankara’da bulunabileceÄŸi söylenmektedir. Özellikle nüfus, mahkeme, vergi ve tapu kayıtları, bu köyün tarihi geçmiÅŸiyle ilgili olarak aktardığımız yukarıdaki bilgilerle örtüÅŸmektedir.
Ayrıca köyün geçmiÅŸiyle ilgili bilgileri kulaktan kulaÄŸa aktaran Ahmet Ali Koç (Zobu), Ä°brahim Koç (Daylak), Tevfik Güzel, Mustafa (Pantır) Koç, Musa Güngör (Küpeli) ve Manavgat eÅŸrafından Mustafa Ä°smet Özdemir gibi köyün ileri gelenlerinin atalarımızın Türkistan’ın Horasan bölgesinden göçerek geldiÄŸini anlatıp durmuÅŸlardır.
Devamı Var:
2. Bölüm: VEBA SALGINI VE BÜYÜK BÄ°R YIKIM
Yazının 2. Bölümünü okumak için buraya tıklayın.